Het grootste geluksmoment schuilt soms in het allerkleinste hoekje: de benen strekken om een frisse neus te halen in de gezonde buitenlucht, volop genieten van het bijzondere kleurenpalet dat de natuur te bieden heeft of watertandend uitkijken naar die heerlijk zelfgemaakte confituur; het zijn slechts een paar voorbeelden van geluksbrengers. Die kleine momentjes zijn vaak nog het waardevolste en dat weten ze bij wzc Onderdale als geen ander. Een paar jaar geleden ontstond het idee om kleine en grote wensen van bewoners in vervulling te laten gaan; de hartenwensen waren geboren.
HOE HET ALLEMAAL BEGON
De allereerste hartenwens ooit
De hartenwensen bij wzc Onderdale zagen een vijftal jaar geleden het levenslicht, toen ergotherapeute en referentiepersoon dementie Mieke Van Acker het idee boven het doopvont hield. “Ik herinner het moment nog alsof het gisteren was. Een bewoner op mijn toenmalige werk vertelde mij dat hij er liever niet meer wou zijn”, begint Mieke het interviewgedeelte over het ontstaan van de hartenwensen. “Ik vroeg of ik nog iets voor hem kon betekenen. ‘Ik wil met jou gaan eten’, klonk het toen, dus tafelden we in een gezellig restaurantje zodat hij zijn verhaal kon doen. Na het restaurantbezoek vroeg ik hem opnieuw of hij nog iets wenste, in de hoop hem zo een doel te geven en de levensvreugde opnieuw aan te wakkeren. Zijn wens was één van de grootste uitdagingen in mijn ervaring met hartenwensen: hij droomde van een tweedaagse naar de Ardennen. En zo geschiedde, we vertrokken gepakt en gezakt met twee busjes, goedgevuld met 6 studenten, 6 bewoners met dementie en begeleiders op weekend naar de Ardennen. Niet alleen de tweedaagse zelf was een schot in de roos, ook de weken ervoor bleken een grote impact te hebben op de bewoner, want hij had opnieuw iets om voor te leven.”
Gedragen door het voltallige team
Het organiseren van de hartenwensen vraagt de nodige voorbereiding, enerzijds om proactief te prospecteren wat mogelijk is en anderzijds om het administratieve luik te behandelen. “Ik draag het project natuurlijk niet alleen, dat is het fijne aan deze omgeving”, verduidelijkt Mieke. “Het voltallige team is erbij betrokken, waardoor het project gedragen wordt door de volledige voorziening. Het geeft ons alleen maar meer energie omdat de bewoners er zichtbaar beter van worden.”
Het team in wzc Onderdale is vastberaden om verder in te zetten op de hartenwensen. Het project past perfect bij de visie van de voorziening, waar mangomomenten een grote meerwaarde creëren en een prominentere plaats verdienen. Bovendien worden er in de toekomst budgetten voorzien om de wensen te ondersteunen, want ook dat is ouderenzorg.
“De individuele aandacht is vaak van grotere waarde dan de activiteit zelf”
BELANG VAN INDIVIDUELE AANDACHT
Persoonsgericht en verbinding
Het wondermooie project sluit aan bij de strategie van Zorg-Saam, waar persoonsgerichtheid en verbinding twee van de stokpaardjes zijn. “De individuele aandacht is vaak van grotere waarde dan de activiteit zelf”, legt Mieke uit. “Zodra we een nieuwe bewoner verwelkomen, vermelden we dat ze mogen nadenken over een activiteit naar keuze, een dagbesteding vanuit hun waarden, normen, gewoontes en interesses. Als we de tijd nemen om één-op-één te luisteren, ontdekken we vaak kleine wensen waar onze bewoners naar verlangen.”
Dankbaarheid van alle partijen
Dat Mieke vol passie en enthousiasme haar schouders zet onder het project, straalt ze op alle mogelijke manieren uit. “Het is zo fijn om de dankbaarheid van de bewoners en de familieleden te zien”, vertelt ze. “De bewoners leven toe naar het moment en ervaren innerlijke rust, de familieleden zijn dankbaar dat we er tijd en energie voor willen nemen en wijzelf leren des te meer dat een fijn en klein gebaar wonderen kan verrichten. Voor de personen met dementie is dit niet altijd evident, want de activiteit raakt vaak in vergetelheid, maar dan zorgen we er altijd voor dat er voldoende beeldmateriaal gemaakt wordt om nadien te herbekijken. Ze genieten op het moment zelf, dat kunnen we altijd vaststellen, want het draait volledig om de ‘ik ben er voor jou, ik herken en erken jou’, dus het relationele is primordiaal en dat wordt geapprecieerd door alle betrokken partijen.”
HARTENWENSEN OM TE ONTHOUDEN
Hoe klein of hoe fijn ook
Vijf jaar geleden werd het project geïntroduceerd in wzc Onderdale, sindsdien passeerden een scala aan uiteenlopende hartenwensen de revue. “Welke wensen mij het meeste zijn bijgebleven? Allemaal, hoe klein ook”, gaat Mieke verder. “Zo was er een bewoner die zin had in zelfgemaakte choco of een bewoonster die graag nog eens verse rabarberconfituur wou maken. Dat zijn geen intensieve hartenwensen, maar ook die blijven me bij.”
Wensen die eruit springen
Mieke vertelt enthousiast over de ene na de andere hartenwens die reeds werd gerealiseerd. Een prachtige verzameling van warme initiatieven, die stuk voor stuk van onbetaalbare waarde zijn voor de bewoners. “Een paar bijzondere voorbeelden? Een bewoner reisde zijn leven lang de wereld rond als fotograaf. Om zijn diepgewortelde passie nogmaals boven te halen, trokken we naar het mooie Drongengoed, met een paar prachtige plaatjes tot gevolg. Een andere bijzondere wens was van een bewoonster die graag klaprozen wou zien, gecombineerd met een bezoekje aan de Menenpoort. Leuk bijkomend feit was dat haar man ook in ons gezelschap was. In normale omstandigheden heeft de man weinig geduld, maar tijdens de Last Post in Ieper luisterde hij heel aandachtig en eerbiedig. Zo merk je dat de hartenwensen een positieve impact hebben, elk op zijn of haar manier."
Foto's: Lindsay Van Lersberghe - ergotherapeut en fotograaf