Van oudsher is wit dé kleur die domineert in onze zorgomgevingen. Witte kamers en witte uniformen; we kennen het allemaal. De neutraliteit staat voor reinheid, maar is evenzeer een remming op onze fantasie en wekt een afstandelijk gevoel op. De kleuren die ons omringen in het dagelijkse leven hebben meer dan gewoon een esthetische betekenis. “Daarom hebben we besloten om wzc Onderdale in een nieuw jasje te steken”, vertelt Koen Bellers, directeur bij wzc Onderdale. “We brengen de natuur naar binnen en betrekken onze bewoners en medewerkers in de make-over. Lentefris wordt het thema, met een subtiele knipoog naar de nabijheid van het Drongengoedbos.”
INTERIEUR IN EEN LENTEFRIS KLEEDJE
Tal van psychologen onderzochten de impact van kleuren en ontdekten dat kleuren bij de meerderheid van de mensen een reactie veroorzaken. Bewust werken met kleur creëert namelijk een basis voor welzijn, creativiteit, efficiëntie en rust – stuk voor stuk belangrijke kenmerken voor een aangename woon-, leef- en werkomgeving. “Op korte termijn staan er in ons huis een aantal onderhoudswerken gepland, het interieur wordt in een lentefris kleedje gestoken”, vertelt Koen. “Het onthaal, de kamers en de gemeenschappelijke ruimtes worden ondergedompeld in een nieuw kleurtje. Om de kleurkeuze te koppelen aan deskundigheid doen wij een beroep op expert woon/zorgomgeving Ilse De Cauwer, om zo co-creatief tot een kleurenpalet te komen waarbinnen onze bewoners en medewerkers inspraak hebben.”
EXPERT WOON/ZORGOMGEVING MET EEN RUGZAKJE ERVARING
Dat Ilse De Cauwer expert woon/zorgomgeving zou worden stond niet in de sterren geschreven. Met een diploma bio-ingenieur in de tropische landbouw op zak werkte ze namelijk 15 jaar in de chemiesector, tot ze in 2009 een slecht lotje trok en zelf ziek werd. Door de diagnose van acute leukemie belandde ze vaak weken in het ziekenhuis, ‘opgesloten’ tussen de vier witte muren van haar kamer. Na deze ervaring van grote kwetsbaarheid en complete afhankelijkheid beseft de gedreven vrouw dat ze mee wilt werken aan een zorgzame omgeving voor meer welbevinden van mensen, met extra aandacht voor ouderen. En zo geschiedde, dankzij diverse opleidingen en veel literatuur.
“Ik geloof dat naast kwalitatieve zorg een doordachte zorgomgeving de mens mee kan ondersteunen en daarbij heb ik een speciale boon voor mensen met dementie. Ik zie dementie als een bijzondere vorm van kwetsbaarheid die mij steeds opnieuw raakt, want dementie brengt veel zintuigelijke uitdagingen met zich mee", vertelt Ilse. "Veel respect voor zorgverleners die blijven focussen op de mogelijkheden van mensen met dementie. Ik help graag door een zorgzame omgeving te creëren waar zelfredzaamheid wordt gestimuleerd.”
Belang van juiste kleurkeuzes
Het menselijk oog kan ongeveer 10 miljoen verschillende kleurschakeringen onderscheiden; ze hebben een aanzienlijke impact en beïnvloeden ons vaak meer dan we beseffen. De perceptie van kleuren vindt namelijk plaats in ons limbisch systeem, het gedeelte in onze hersenen dat emotionele reacties en onbewuste gedachten beheerst. “Het is heel belangrijk om voldoende aandacht te schenken aan doordachte kleurkeuzes”, benadrukt Ilse. “In woonzorgcentra werken we bewust met contrasten, omdat oudere ogen niet op dezelfde manier waarnemen als jongere ogen. Het onderscheid tussen blauw en groen vervaagt bijvoorbeeld met de jaren, terwijl warme kleuren langer correct worden waargenomen. Bovendien kunnen bepaalde kleuren gevoelens oproepen. Zo kunnen geeltinten creativiteit opwekken, terwijl blauwtinten rustgevend werken, oranje verwelkomend is en oudroze kalmerend kan zijn voor personen met dementie.”
“In woonzorgcentra werken we bewust met contrasten, omdat oudere ogen niet op dezelfde manier waarnemen als jongere ogen."
Contrasten verhogen zelfredzaamheid
Contrasten in het kleurschema vereenvoudigen de oriëntatie in ruimtes; met een niet te onderschatten effect op onze bewoners. “Ik ga vaak starten met een eerder donkere vloer. Via de muren naar het plafond worden de tinten steeds lichter, wat het nauwst aansluit bij een natuurlijke omgeving en stabiliteit biedt. Voor een soepele overgang tussen ruimtes is er dan weer liefst weinig of geen contrast tussen de muren."
“Een bijkomende belangrijke tip voor woonzorgcentra is om meubelstukken te laten contrasteren met de achtergrond, om de zichtbaarheid te vergroten. Zoals de zitting van een stoel met een vloer", gaat Ilse verder. "Een wit toilet op een witte vloer in een witte ruimte bemoeilijkt de vindbaarheid bij bewoners met een verouderd oog of personen met zichtbeperking, terwijl het witte toilet sterk contrasteert met een donkere vloer, wat de zelfredzaamheid stimuleert. Een simpel trucje om een contrast te checken is een foto om te zetten naar zwartwit. De veranderingen hoeven zeker niet drastisch te zijn. Denk maar aan een gekleurde lichtschakelaar of een opvallende sticker op de doorspoelknop voor het toilet, waardoor deze meteen in het oog springen. Een kleine verandering maakt soms een groot verschil.”
"Elke bewoner mag voor zijn of haar kamer een accentkleur kiezen en ook op afdelingsniveau krijgen de medewerkers inspraak."
NATUUR BINNENTREKKEN IN WZC ONDERDALE
Naast de impact van kleur heeft ook de natuur een onweerstaanbare aantrekkingskracht op de mens. Onze behoeftes zijn vaak op de natuur gebaseerd, zowel materieel - kijk maar naar onze grondstoffen - als emotioneel en intellectueel halen we ons hart op in de natuur, die ons tegemoetkomt binnen heel wat verlangens. In woonzorgcentrum Onderdale zijn ze zich bewust van de heilzame werking van groen en natuur, mede dankzij de mooie ligging tussen de uitgestrekte trage wegen van de bossengordel Drongengoed. Ze maken natuurbeleving dan ook graag één van hun speerpunten. “Het interieurconcept in wzc Onderdale wordt lentefris, met een duidelijke knipoog naar de mooie landelijke omgeving die we willen binnentrekken in het huis”, gaat Ilse verder. “Niet alleen met de kleurkeuze, maar ook met foto’s van de natuur. De kracht van de natuur of de perceptie van natuurelementen in het genezingsproces is reeds eerder aangetoond. Zo was er een onderzoek waarbij patiënten dezelfde operatie ondergaan. Een patiënt die herstelt op een kamer met uitzicht op natuur kan gemiddeld een dag eerder naar huis dan een patiënt op een kamer zonder natuurelementen.”
BEWONERS- EN MEDEWERKERSPARTICIPATIE
In woonzorgcentrum Onderdale staat de bewoner te allen tijde centraal. “We willen in ons huis evolueren naar de manier van werken waarbij we niets beslissen over de bewoner zonder de bewoner, dus ook in de kleurkeuze voor de kamers is hun participatie cruciaal”, verklaart Koen. “Het kleurthema lentefris ligt vast, het kleurenpalet waarbinnen gekozen mag worden is gecreëerd en de rest laten we graag over aan onze bewoners en aan ons team. Wat er op de planning staat? Elke bewoner mag voor zijn of haar kamer een accentkleur kiezen en ook op afdelingsniveau krijgen de medewerkers inspraak. Zo creëren we een aangename woon-, leef- en werkomgeving voor iedereen.”
To be continued!