Naar aanleiding van de crisis in de commerciële zorggroep Orpea publiceerde Zorgnet Icuro de open brief “Een ontoelaatbaar businessmodel voor de zorg”. Hierin stelt onze koepelorganisatie dat ongebreidelde winsten maken op de kap van kwetsbare mensen ontoelaatbaar is. Ook wij vanuit Zorg-Saam ZKJ delen dit standpunt en ondertekenen mee deze open brief. We roepen ook al onze medewerkers, vrijwilligers, bewoners en partners op om deze open brief mee te ondertekenen.
De “W” van waarden is de hoofdrichting op ons ethisch zorgkompas en niet de “W” van winst
Zorg-Saam ZKJ is een waardegedreven zorggroep met 14 woonzorgcentra. We bieden persoonsgerichte zorg in verbinding aan meer dan 2500 bewoners, met 2300 medewerkers en 800 vrijwilligers. We zijn een vzw, een vereniging zonder winstoogmerk, dus een privaat initiatief gestart vanuit de christelijke inspiratie van onze stichters de Zusters Kindsheid Jesu. We hebben geen winstoogmerk, we zijn dus waardegedreven. De “W” van waarden is de hoofdrichting op ons ethisch zorgkompas, niet de “W” van winst. Onze bedrijfsvoering is erop gericht om maatschappelijke meerwaarde te creëren in het bijzonder voor de meest kwetsbaren in die maatschappij. We plaatsen de kwaliteit van leven van onze bewoners en zorgvragers op nummer 1 in onze strategische koers. Gelukkige bewoners zijn onze hoogst strategische ambitie op ons zorgkompas. Vanuit deze maatschappelijke zorg voor kwetsbare medemensen ontvangen we middelen vanuit de Vlaamse sociale bescherming. Deze middelen worden 100% bewonersgericht en dus ethisch en in volle transparantie besteed.
Kwetsbaarheid en commercie is geen goed duo
Commerciële woonzorgcentra die naast de noden van hun kwetsbare bewoners tegelijkertijd de ambities van hun aandeelhouders moeten dienen, komen sowieso in dilemma’s in hun bedrijfsvoering en besluitvorming. De winstlogica eist inderdaad steeds haar rechten op. Daarom lijkt het ons dringend nodig om volledige transparantie in de bedrijfsvoering en boekhouding te vragen van alle zorgactoren die met maatschappelijke middelen zorg wensen op te nemen voor onze kwetsbare medemensen.
Onzichtbare gif van de vermarkting sluipt ook de non-profit langs de achterdeur binnen
Heel vaak wordt onze ruime sector de “non-profit” genoemd, maar wij spreken liever over de “not-for-profit”. Want we doen het niet voor de winst, maar we hebben wel verantwoorde winst nodig in onze bedrijfsvoering. Die winst hebben we nodig om reserves aan te leggen voor toekomstgerichte investeringen (zoals renovaties, nieuwbouw, IT, …). Maar door de personeelscrisis, de inflatie en de sterk gestegen (bouw)kosten komt deze reserveopbouw voor vele “non-profit” woonzorgactoren in het gedrang en zijn we genoodzaakt om onze dagprijzen te verhogen. Want in de woonzorgcentra wordt een deel van de werking gefinancierd door de overheid en een deel betaald door de bewoner via de dagprijs. Doordat de overheid de huidige reële kostenstijgingen niet volgt in hun financiering, ontstaat er een “onzichtbare” vermarkting, ook binnen de non-profit woonzorgcentra. De bouwprijzen zijn bijvoorbeeld de laatste 2 jaar met 50-60% gestegen en de infrastructuursubsidie blijft slechts gekoppeld aan de index. Het gevolg is een verwachte, aanzienlijke stijging van de dagprijzen in de toekomst nieuw te bouwen woonzorgcentra. Idem voor het dossier van de niet- of onderfinanciering van de nodige interim- of projectverpleegkundigen. Uiteindelijk betaalt de bewoner de stijgende rekening…
The worst of both worlds…
Zorg en welzijn zijn essentiële maatschappelijke opdrachten in een solidaire en zorgzame maatschappij. Het is verantwoord en nodig dat de overheid deze voldoende faciliteert en ondersteunt, zodat ethisch verantwoord sociaal ondernemerschap gepaste antwoorden kan bieden op de noden in de maatschappij. De overheid mag zeker en vast in ruil hiervoor transparantie, kwaliteit en goed bestuur vragen. We merken echter vandaag een tendens van een terugtrekkende overheid, op gebied van de centen. Maar een sterker aanwezige overheid op vlak van regels, procedures, diploma-fetisj, … Dit brengt ons in het “the worst of both worlds”, waarin een overheid minder en minder financiert, maar meer en meer reguleert.
Samengevat: We zeggen een duidelijke NEEN tegen de commercialisering van de zorg, maar we vragen tegelijk een duidelijke JA voor een positieve context voor het sociaal en waardegedreven ondernemerschap. Met voldoende hefbomen, in een stimulerend, innoverend en regelluw overheidsbeleid, zodat onze huidige en ook toekomstige bewoners een gelukkige en betaalbare oude dag mogen genieten… Want dat staat voor ons centraal!
Algemeen Groepsdirecteur Vzw Zorg-Saam ZKJ, Berten Van Kerkhove