Uit een nieuwe studie van Solidaris Vlaanderen blijkt dat het medicatiegebruik van ouderen opvallend daalt zodra ze naar een woonzorgcentrum verhuizen. Gemiddeld gaat het om een daling met 18 procent. “Een positieve verandering waar wij bij Zorg-Saam elke dag naar streven”, verklaart Ilde Bevernaege, manager Wonen en Zorg. “In samenwerking met de lokale voorzieningen lopen er verschillende projecten met als doel alternatieven voor geneesmiddelengebruik te voorzien of het geneesmiddelengebruik terug te dringen.” Een goed moment om enkele initiatieven vanuit wzc Sint-Jozef Wetteren, wzc Sint-Antonius, wzc Sint-Rafaël, wzc Zonnehove en wzc Sint-Eligius in de kijker te zetten.
PROJECT WONEN EN LEVEN: HET GELUK VAN ONZE BEWONER CENTRAAL
Ons woonleefbeleid grijpt terug naar de essentie: het geluk van onze bewoners. Wat willen onze bewoners, hoe kunnen we de zelfregie stimuleren, hoe kunnen ze zich extra betekenisvol voelen en wat zorgt ervoor dat ze zich thuis voelen? Het zijn slechts een paar aspecten die we meenemen in ons woonleefbeleid, een bouwsteen om persoonsgerichte zorg in verbinding te realiseren. Door deze persoonsgerichte benadering kunnen mogelijke psychosomatische en mentale problemen gereduceerd worden. De bewoners voelen zich gehoord, behouden regie over hun leven, krijgen hoop en vertrouwen dat er goed voor hen gezorgd zal worden… Kortom, we maken van een huis een thuis en dit in verbondenheid met hun omgeving en medewerkers.
PROJECT KOEKOEK
Om te illustreren met een voorbeeld: een bewoner die heel zijn leven als tuinman werkte, nodigen we graag uit bij de werkgroep van project ‘koekoek’, waarbij verschillende initiatieven tot stand komen om de natuur dichter tot bij de bewoners te brengen. Bewoners worden zo gestimuleerd om buiten te komen, voelen zich waardevol en zinvol door de tuin te onderhouden of inspraak te geven in het ontwerp, komen tot rust door de verbondenheid met de natuur, het bevordert sociale betrokkenheid en verbondenheid en vermindert sociaal isolement… Dit is slechts één voorbeeld dat ten goede komt aan het mentale welbevinden en een betere levenskwaliteit, wat kan resulteren in een afname van het gebruik van medicatie voor onder meer depressies en onrust.
PROJECT ODETTE: NIET-FARMACEUTISCHE BEHANDELINGEN
Bewoners met dementie kunnen veranderend gedrag vertonen, zoals agressie en agitatie. Dit is vaak een uiting van een onvervulde behoefte van de bewoner die er niet in slaagt deze te verwoorden naar de personen in de omgeving. Ze lopen met andere woorden vast in hun handelen.
Vanuit ons beleid kiezen we er niet voor om snel medicatie op te starten, integendeel. Om dit gedrag bij onze bewoners te begrijpen zetten we medewerkers aan tot dialoog met de methode behoeften gebaseerde zorg, bij ons gekend als Project Odette. Tijdens deze dialoog ontstaan de mogelijkheden waaruit het team keuzes maakt. Weloverwogen keuzes, in het belang van de bewoner, waar iedereen zich goed bij voelt en waarbij reflectieve vraagstelling het proces versterkt. Tussentijdse intervisiemomenten vormen dan ook een essentieel onderdeel van behoeften gebaseerde zorg. Concreet stemmen onze medewerkers hun zorg meer af op de identiteit van de bewoner, dienen ze niet-farmacologische behandelingen toe en herbekijken ze bestaande zorgprocessen. Bij niet-farmacologische behandelingen denken we aan bewegingsmomenten, actieve muziekmomenten, creatieve momenten, multisensorische stimulatie, aromatherapie...
Behoeften gebaseerde zorg is de kunst om anders om te gaan met beschikbare tijd. Bereidheid en creativiteit zijn hiervoor de sleutels. Denken in mogelijkheden, in wat wél kan. En er dan samen voor gaan. Door het in teamverband invullen van de tijd gaan medewerkers er effectiever mee om. Studies tonen aan dat behoeften gebaseerde zorg de mate van agitatie, agressie, depressie, verdriet, nachtelijke onrust en pijngedrag bij personen met dementie vermindert.
PROJECT PSYCHOFARMACA: SAMEN OP WEG NAAR MINDER
Een efficiënt gebruik van psychofarmaca is een belangrijk pijler, aangezien onze bewoners door langdurig gebruik minder alert, minder actief en minder mobiel worden. De gevolgen zijn een verhoogd valrisico, een negatieve invloed op het geheugen en een verminderde levenskwaliteit.
Hoe we dat doen?
Systematisch wordt een medisch farmaceutisch overleg ingepland onder begeleiding van een farmaceutisch expert en de CRA. Het welzijn van de bewoner wordt in kaart gebracht, medicatienazichten worden uitgevoerd en alternatieven worden besproken in functie van het optimaliseren van het gebruik van psychoactieve medicatie. Bovendien wordt maandelijks de medicatielijst door de CRA overlopen, als constante reminder deze kritisch te evalueren en het gebruik te rationaliseren. Sommige huisartsen gaan nog een stap verder en zitten effectief samen met de hoofdverpleegkundigen om alle bewoners één voor één te overlopen en het gebruik van de psychofarmaca te evalueren.
Belang van kleinschalig wonen
Ten slotte zetten we in op kleinschalig genormaliseerd wonen en woonkamerwerking. Onze bewoners in kleinschalige woonvormen krijgen gemiddeld minder vrijheidsbeperkende maatregelen en psychofarmaca voorgeschreven. Onze focus ligt op permanente aanwezigheid van een woonleefbegeleider die inspeelt op de signalen van de bewoner en meer betrokkenheid realiseert tijdens de activiteiten van het dagelijks leven.
"Kortom, we geloven in alternatieve projecten die betekenisvol zijn voor onze bewoners en de stap naar medicatie voorkomen kunnen voorkomen."