Tussen de uitgestrekte trage wegen van de bossengordel Drongengoed en op wandelafstand van het authentieke centrum van Ursel, ligt het woonzorgcentrum Onderdale. De voorziening is sinds jaar en dag een warme thuis voor 102 bewoners en 10 enthousiaste gasten in het centrum voor dagverzorging. De laatste maanden zijn er grote veranderingen merkbaar en daar zou de komst van de nieuwe directeur Koen Bellers wel iets mee te maken kunnen hebben. “We willen bij wzc Onderdale het verlangen van onze bewoners stimuleren, niet enkel antwoorden op basisbehoeften en zorgnoden”, klinkt het bij de kersverse directeur.
ACHTERGROND ALS KLINISCH PSYCHOLOOG
Wie de aangelegde parking van woonzorgcentrum Onderdale betreedt, merkt al gauw dat achter het gebouw met de klassieke bakstenen en welgekende witte rolluiken een heuse geschiedenis schuilgaat. De dubbele toegangsdeur mondt uit op het onthaal, met achter de hoek het kantoor waar de deur voor iedereen openstaat, namelijk dat van de directeur. Sinds eind november 2022 pronkt hier het nieuwe naamkaartje van Koen Bellers, een man met een mooi palmares, zo blijkt.
Van psychiatrische problematieken naar ouderenzorg
Koen studeerde af als klinisch psycholoog aan universiteit Gent, later aangevuld met een bijkomende opleiding psychotherapie. “In 1999 ben ik mijn vrouw gevolgd naar Cambridge, Engeland. Zij volbracht haar stage in geneeskunde en ikzelf ging aan de slag als opvoeder in de psychiatrie, bij mensen met een mentale beperking en agressieproblematiek”, begint Koen het gesprek over zijn afgelegde loopbaan. “Een jaar later keerden we terug naar Belgisch grondgebied en zette ik mijn carrière verder in het psychiatrisch centrum Sint-Jan-Baptist in Zelzate. Eerst als psycholoog, vervolgens als stafmedewerker patiëntenzorg, stafmedewerker op de centrale unit van Broeders van Liefde en uiteindelijk als directeur patiëntenzorg. Daarnaast had ik enkele jaren een zelfstandige praktijk.”
Meer dan 18 jaar werkte hij rond psychiatrische problematieken, tot hij het geweer van schouder wisselde en het pad van de ouderenzorg bewandelde. “In 2019 maakte ik de overstap naar directeur organisatieontwikkeling bij woonzorgcentrum Heilige Familie in Deerlijk. Ik heb altijd de drang gevoeld om mee te timmeren aan beleidsvoering. Eerst in de psychiatrie, later in de ouderenzorg. In Deerlijk leidde ik het crisismanagement tijdens corona en ik werkte daar uiteindelijk als algemeen directeur, tot ik mijn gading vond bij vzw Zorg-Saam.”
Van mensen, voor mensen
De overstap van psychiatrische problematieken naar de ouderenzorg lijkt een grote verandering, maar Koen focust eerder op een belangrijke gelijkenis. “Mensen zijn de rode draad. In beide gevallen is de kern het organiseren van mensen om te zorgen voor mensen. Mijn eerdere werkervaring heeft sporen nagelaten, wat gepaard gaat met een grote drive om niemand te laten vallen en te blijven proberen om iets te betekenen”, verklaart Koen. “Ik verwacht van mijn team dat ze in relatie staan met de bewoners. Ik zeg hen vaak dat als ze alle taken volbracht hebben, eigenlijk maar de helft van hun job is voltooid. De andere helft is de relatie met bewoners, want zij zoeken vertrouwen, geborgenheid en verbinding. Daar blijf ik in de toekomst op hameren.”
VEEL WOONZORGCENTRA MAKEN EEN VERSCHIL
“Waar we met onze voorziening het verschil maken? We moeten eerlijk zijn, tegenwoordig wordt in de meerderheid van de voorzieningen het verschil gemaakt. Elk woonzorgcentrum heeft gouden handen en harten, wat in groot contrast staat met verkeerde, heersende negatieve beeldvorming. We need to prove them wrong“, verduidelijkt Koen. “In Onderdale hangt een familiale en gemoedelijke sfeer, met een team dat oplossingsgericht, gedreven en hoopvol de toekomst tegemoet gaat. Daarbij staan onze bewoners te allen tijde centraal, dat spreekt voor zich. We willen hen raken in hun verlangen en niet in hun behoefte. Als we spreken over ‘vergeet de mens niet’, dan gaat het over het stimuleren van verlangens en niet enkel antwoorden op basisbehoeften en zorgnoden. Daar draait het toch om in het leven? Prikkelen, goesting doen krijgen en verlangen. Leve het leven!”
"Zorg-Saam straalt deskundigheid uit in combinatie met warmte, wat zich ook perfect weerspiegelt in de naam. En daar wil ik mee mijn schouders onder zetten.”
DUIDELIJKE ACCENTEN IN HET BELEID
Volwaardig burgerschap en bescheidenheid
Dat Koen een rustige man is die afgemeten en weloverwogen spreekt, zal zijn team niet zijn ontgaan. Achter die uitstraling gaat een doordacht plan schuil, met specifieke accenten in het beleid. “Een belangrijk accent dat ik wil leggen is volwaardig burgerschap. Het is niet omdat onze bewoners binnenkomen met een bepaalde zorgnood dat hen het recht van volwaardige burger ontnomen mag worden. Opnieuw hecht ik grote waarde aan het relationele, want als we de tijd nemen om onze bewoners te leren kennen, merken we een sprankel in het wondermooie levensverhaal. Wij zorgen voor het schone leven van die mensen, niet voor iemand met een zorgnood”, aldus Koen. “Daarnaast werken we sterk aan een omgeving waar we niets beslissen over de bewoner zonder de bewoner. Bescheidenheid is cruciaal, want we denken dat we de bewoner laten kiezen, maar stiekem nemen we dat nog te weinig au sérieux. Daar wil ik volledig van afstappen. Om hun perspectief te kennen, moeten we het vragen; zo simpel is het. Binnen Zorg-Saam wordt uitdrukkelijk gekozen voor de relatie met de bewoners, hiervoor wordt een groepsbreed project opgezet. Onze bewoners wonen hier en wij hebben het geluk dat we hier mogen werken, in die gedachtegang wil ik ver gaan.”
Wetenschappelijke onderbouwing en een open huis
“Een volgend aandachtspunt is sterkere wetenschappelijke onderbouwing. Bij het opfrissen en herinrichten van ons huis nemen we bijvoorbeeld een kleurenconsulente onder de arm, om met kleuren bepaalde effecten teweeg te brengen bij onze bewoners”, gaat Koen verder. “Een ander voorbeeld is de heilzame, verbindende kracht van een zorg- en beleeftuin. De natuur heeft een bewezen ontspannend effect, stimuleert de zintuigen en is bevorderlijk voor het bewustzijn van de wereld rondom. De groene omgeving draagt in de directe omgeving bij aan een actievere dagbesteding. Onze bewoners zijn niet altijd in de mogelijkheid om zelf de natuur in te trekken, dus willen we dit tot bij hen brengen. Met de verwetenschappelijking gaan we de mensen niet wegcijferen, integendeel. We gaan net extra kunnen uitspitten en blootleggen wat de positieve effecten zijn van bijvoorbeeld kleuren, de natuur, beweging en voeding op onze bewoners.”
“Ten slotte is bewoners- en familieparticipatie een evidentie in ons beleid. Wzc Onderdale mag nog meer een open leefgemeenschap worden, een ontmoetingsplek waar scholen, verenigingen en buurtbewoners hun gading vinden. Kortom, een grote community waar op een vierkante kilometer toevallig onze bewoners wonen.”
Hoe kunnen we ouderenzorg nóg verbeteren?
“Welk idee ik zou willen lanceren ter verbetering van de ouderenzorg? Naast ‘niets over de bewoner zonder de bewoner’ en focus op samenwerken met familieleden en bewoners, is een betere connectie met het onderwijs een werkpunt. Ik vraag me in de inhoud van de curricula af in hoeverre men nog te veel gericht is op het uitvoeren van verpleegkundige taken. Legt men de focus te eenzijdig op de zorg? We mogen daar zeker kritisch tegenover staan. Daarnaast merken we dat studenten bij ons stage lopen in het begin van de opleiding, maar zodra het afstuderen nadert, worden ze vaak in de richting van de ziekenhuizen geduwd. Onbekend maakt onbemind zegt men altijd, dus de koppeling met het onderwijs lijkt mij een nuttig verbeterinitiatief.”
ZORG-SAAM COMBINEERT DESKUNDIGHEID MET WARMTE
Dat Koen voor Zorg-Saam koos, is geen toeval, integendeel. “De organisatie wekte bij mij al geruime tijd een positieve indruk op”, verklaart hij. “De groep is klaar om te transformeren, wilt vooruit, neemt een kritisch standpunt in en ziet de bijhorende turbulentie in de sector als een opportuniteit in plaats van een hindernis. De drang is aanwezig om proactief aan het beleid te werken en het bestuur staat daar volledig achter, dat is een niet te onderschatten meerwaarde. Zorg-Saam straalt deskundigheid uit in combinatie met warmte, wat zich ook perfect weerspiegelt in de naam. En daar wil ik mee mijn schouders onder zetten.”